Het land van de H'mong (1)

Na het fantastische nieuws van de geboorte van Bas – nog eens proficiat aan alle ouders, grootouders, meters, tantes en nonkel – mocht nonkel Filip weer een week de bergen in, kwestie van meteen het goede voorbeeld te geven voor de nieuwe globetrotter. Gedurende vijf dagen hebben we een bezoekje gebracht aan het project van Enfants & Développement in Bac Ha, Lao Cai province. Daar konden we zien hoe 'child-friendly schools' en 'child-friendly communities' ervoor zorgen dat kinderen van minderheden toegang hebben tot kwaliteitsvol onderwijs, zelfs als ze in zeer afgelegen gebieden leven. De bevolking bestaat er bijna louter uit de H'mong.
Het werd een reis waarin ik m'n culinaire en fysieke grenzen moest verleggen, de persoonlijke verrijking werd er des te groter op! Om je te waarschuwen, het is niet voor gevoelige of veganistische lezers...


Om te situeren...

De provincie Lao Cai is een populaire bestemming bij Vietnamese en buitenlandse toeristen. Een dertigtal kilometer ten westen van Lao Cai city ligt Sapa, een bergstadje dat bestaat uit meer dan honderd hotels. De omgeving van Sapa bestaat uit de hoogste bergen van Vietnam, met als uitschieter de Phang Xi Pang. Misschien zal ik er ooit, net zoals de duizenden dolende toeristen, een kijkje gaan nemen.
Vanuit Lao Cai city ligt Bac Ha veertig kilometer naar het oosten, aan de andere kant van de Hong River. Volgens m'n reizigersbijbel zou het na Sapa de tweede trekpleister zijn in de bergen. En wie ben ik om Lonely Planet tegen te spreken. Net als in Sapa vind je in Bac Ha spitse bergtoppen die vaak verborgen worden door de mist, gecreëerd door de vochtigheid en de koelte.
Verspreid in de bergen wonen vooral H'mong, een etnische minderheid die zich in de achttiende en negentiende eeuw vanuit China heeft gevestigd in het Noordelijke Hoogland van Vietnam. Deze minderheid is niet zo populair bij de Kinh-Vietnamezen. Waarom? Tijdens de oorlog hebben ze voor de Amerikaanse kant gekozen, tot eind jaren '90 hielden ze zich onder meer bezig met papaverteelt en medicinaal gebruik ervan (de overheid zou daarop ingegrepen hebben). Er zullen nog wel redenen zijn, de . De H'mong staan onder andere bekend voor hun zelf geweven stoffen, vrouwen zijn vaak op stap met prachtige kleurrijke kleren. Deze kleren worden verkocht op markten, de H'mong zijn hard maar fair tijdens het afbieden. Hun taal bestaat enkel als gesproken taal, een eigen schrift hebben ze niet. Als ze elkaar ontmoeten zeggen ze geen hallo, enkel waar ze heen gaan.

De trip...

Op maandag 5 maart vertrek ik samen met Tuan, onze chauffeur, met de minibus van het Vietnam-Belgium education project naar het noorden. We volgen het dal van de Hong River en passeren langs de bekende provincies Phu Tho en Yen Bai, waar groene bonen in overvloed op de bergflanken groeien. Eenmaal voorbij Yen Bai wordt duidelijk waarom de meeste mensen de trein verkiezen. De weg is er van slechte kwaliteit, we rijden traag langs de stenen en putten. Soms is er een stuk onverhard, meestal zijn de wegenwerkers al daar om het wegdek bij te werken. Na een rit van negen uur komen we toe in Pho Lu, een klein stadje waar de trein passeert. Je kunt er op vijf minuten doorwandelen, wij deden er meer dan een half uur over om een hotel te vinden.
De volgende ochtend, rond vier uur 's ochtends, komt de rest van de delegatie aan met de nachttrein. Het gezelschap bestaat uit Barbara (m'n coach die inderdaad op één van de foto's staat), mevrouw Binh (project director), Trang (project officer) en twee dames van het ministerie die bovendien dé experts blijken te zijn in kinderrechten. Met hen rijden we meteen de laatste etappe naar Bac Ha. Het is nog donker maar de mist en de bochtige weg verraden dat we in de bergen zijn. Tegen zes uur zijn we in Bac Ha, waar we in het hotel van het People's Committee (districtsraad) verblijven. Gelukkig mogen we nog enkele uurtjes indommelen voor het echte werk begint.

De eerste dag blijven we in Bac Ha town, waar we een uitgebreide briefing krijgen over de child-friendly schools en child-friendly school libraries. Het project wordt uitgevoerd door de NGO Enfants & Développement (E&D) en ondersteund door de Britse afdeling van Oxfam. De Vietnamese partner is BOET (bureau of education and training), een deel van de overheid op disctrictsniveau. De powerpointpresentaties tonen een fantastisch project dat bijna onmogelijk lijkt in Vietnam, de volgende dagen zullen we in twee H'mong dorpen getuige zijn dat het ook echt kan in Vietnam.
In de namiddag maken we kennis met de mensen van het People's Committee, die het project van dichtbij volgen. Na de obligatoire vergadering mogen we met hen dineren in het paleis van de laatste H'mong-koning. Het avondeten wordt begeleid met de nodige verbroederingsactiviteiten en bijbehorende alcohol. Ik kom aan een tafel terecht met één van de oudere politieke leiders, een jongeman die zich wil bewijzen, de twee dames van het ministerie en Huong, een medewerkster van E&D die allergisch reageert op alcohol (haar gezicht kleurt rood). Naast heerlijk eten staan er enkele flesjes bier en zelfgestookte rijstwijn op tafel, m'n reizigersbijbel zegt over de lokale alcohol (de strafste van het land) dat ze zo straf is dat ze kan ontbranden. Zowel m'n oudere als jongere disgenoot tonen hun appreciatie door me constant uit te nodigen met een toast. Naar Vietnamese gewoonte kan ik niet anders dan met hen meedrinken, op aandringen meestal ad fundum. Tussendoor komt ook de chairman van het People's Committee langs voor zijn toast. Hij is zelf H'mong. Naar goede gewoonte vraag ik hem om te toasten in H'mong-taal. Het enthousiasme aan m'n tafel wordt er alleen maar groter op. Als we na een overvloedige maaltijd rechtstaan om naar huis te gaan, voel ik dat de verbroedering intensief genoeg was.

Wordt vervolgd...