Provincies aan de Hong River (1)

Het is de bedoeling dat ik tijdens deze eerste maanden alle veertien noordelijke provincies bezoek om een goed idee te krijgen van het project. Voor de laatste week van januari heeft Barbara, m'n coach en CTA (chief technical advisor) van het project, een vierdaags bezoek geregeld aan twee provincies waar we met ons project actief zijn. Ze gaat er voor het eerst op bezoek en ik mag mee om de context te verkennen. Yen Bai en Phu Tho liggen niet zo ver van Hanoi, in noordwestelijke richting aan de Hong River (de rode rivier). De provincies staan bekend om de teelt van groene bonen die gebruikt worden voor groene thee. Stel je geen zachtaardige Chinese thee voor, ik heb me er ook al in vergist, wat we hier drinken heeft een bijzonder scherpe spinazienasmaak maar zou alleszins gezond zijn. Je leert de smaak na een tijdje wel appreciëren.
Na ons zeer formele bezoek aan Mai Châu (in Hoa Binh province) en Son La met allerlei grote mijnheren ben ik tijdens dit bezoek in een bescheiden delegatie van vier personen. Barbara, Hai (één van de twee project officers, op zowat gelijke hoogte in de hiërarchie als ik), Tuan (de chauffeur van ons busje) en ondergetekende vluchten in de vroegte de stad uit en genieten van de ontwakende gemeenschap buiten de stad. Tuan heeft er duidelijk zin in, de airco staat al volop aan terwijl het buiten verre van twintig graden lijkt. Gelukkig ontdek ik een dagje later dat je die blazers kunt uitschakelen, het zal m'n verkoudheid deugt doen.
De weg die we berijden loopt door rijstvelden die zich in de vroegte verbergen onder een pakje mist, een wonderbaarlijk klimatologisch verschijnsel waarvoor de vochtigheidsgraad verantwoordelijk is. Het levert alvast een adembenemend uitzicht op. De weg is een pak kleiner dan die naar Son La. Terwijl steeds meer mensen in de velden aan het werk gaan met os en ploeg, passeren we rustieke kleine dorpjes. Onderweg stoppen we voor een 'ca phe sua' (koffie met melk), de uitbaatster springt uit een rijstveld te voorschijn om ons te bedienen. Het tafereeltje staat symbool voor de ontspannen sfeer die heerst bij ons vertrek. Ik hoop heel even dat de Vietnamese ontwikkeling geen grote weg voorzien heeft door deze velden, helaas een verre droom want na enkele dagen krijgen we te horen dat er wel degelijk een brede baan gebouwd wordt. Het is aangenaam om in beperkt gezelschap te reizen. We laten Phu Tho voorlopig achter en rijden door naar Yen Bai, een stad die zich verschuilt tussen afgekapte bergen.

De enige echte bijbel, met dank aan Wouter, laat me deze keer in de steek. De provincies bestaan niet in de Lonely Planet, de Insight Guide vermeld alleen maar vluchtig dat Yen Bai een oninteressant stadje is. Enkel oorlogsreizigers nemen de moeite om de stad te bezichtigen waar er in 1930 een opstand was tegen de Fransen. Onze zuiderburen hebben die beantwoord met de eerste napalm luchtaanval in Vietnam. Na een dag was de storm alweer gaan liggen. Ik kijk dan maar uit naar het heerlijke fruit dat we tijdens onze bezoeken naar Vietnamese gewoonte bij ieder bezoek zullen krijgen. Deze keer krijgen blauwe druiven, mandarijntjes, sappige appelsienen en zelfs een roze pompelmoes mezelf als gastheer.

In Yen Bai beginnen we met een bezoek aan het Teacher Training Institute (TTI). We doen er een aantal klasobservaties. Ik kies eerst voor een uurtje advanced Engels voor hotelschool. De klas met een nogal vrouwelijk accent lijkt vanaf het midden iets meer interesse te tonen in mij dan in de leerkracht. Over de leerkracht kan eigenlijk hetzelfde gezegd worden. Hij stopt z'n les vroeger en maakt gebruik van m'n aanwezigheid om z'n conversatie Engels te oefenen. Het volgende uur volg ik wiskunde. De drillende leerkracht gaat volle vaart met de meest geavanceerde axioma's, stellingen en bewijzen, ik herinner me plots waarom ik geen wiskunde gestudeerd heb. Na de meest onaangename les uit m'n leven bedenk ik me dat er nog veel werk is voor pedagogen. Gelukkig gaan we daarna met de belangrijke figuren van het TTI eten. Ik begrijp intussen de manier van verbroederen, een borrel of vijf-zes later maken we ons op voor het bezoek aan de basisschool. Daar merk ik weer dat de les volgens het tempo van de leerkracht loopt, ik blijk te traag om een Engelse les voor tienjarigen te volgen.
Die avond eten we met de delegatie van het TTI in een traditioneel huis. Er wordt nog een beetje verbroederd, onze chauffeur doet volop mee. Ook hij heeft geen keuze en drinkt mee met de traditie. De pot schaft allerlei lekkernijen, waaronder 'sticky rice' in een omhulsel van bamboe, spring rolls (loempia's) en vis gerold in blaadjes. Ook de darmen en ingewanden van het ene of andere beest (bijgenaamd beuling, met dank aan Didier) passeren de tafel. Vietnamezen hebben veel talent om te eten, ze blijven maar schotels aanbrengen, zelfs als je al op ontploffen staat. Met de rijst wordt gewacht tot het einde, dat dient enkel om de gaatjes op te vullen. Het is redelijk vroeg als we teruggaan naar het hotel, dat zoals alle anderen voorzien is van alle hygiënische producten, op hotel gaan is een beetje volksopvoeding. Zelfs verse wegwerptandenborstels behoren tot de standaarduitrusting.

De tweede dag in Yen Bai bezoeken we de lager secundaire school en de Boarding School, de school voor etnische minderheden uit afgelegen gebieden. Op beide scholen zie ik mogelijkheden om samen te werken. Vooral het tweede bezoek zal me bijblijven.
De Boarding School ligt zoals steeds een eindje buiten de stad. Ik leer dat 'etniciteit' vooral een administratieve identiteit is, je krijgt het van bij geboorte en het blijft je hele leven hetzelfde. Het is een vermelding op je identiteitskaart. Wanneer je ouders van verschillende etnische groepen zijn, moeten ze de etniciteit kiezen bij de geboorte.
Als ik wat later vraag wat de talenten zijn van de kinderen krijg ik na enige hapering te horen dat er heel wat muzikale talenten zijn en ze geven geleidelijk aan een opsomming van talenten die ze bij hun leerlingen waarnemen. Nadien vraag ik wat de talenten zijn van de leerkrachten, op dat moment maak ik kennis met een aantal dynamische leerkrachten. Het straalt vertrouwen uit als ze aanhalen dat er een aantal talent hebben voor de psychosociale begeleiding van de kinderen. Ze beseffen dat de plaats meer is dan een school. Vooral de jonge Sy brengt een aantal interessante meningen en ervaringen in de groep. Als wat later m'n delegatie al naar huis gaat, mag ik op de school blijven om wat verder kennis te maken met Sy en de leerlingen. We hangen nog even rond op de school en spelen wat spelletjes met de kinderen.
Op de vooravond laat Sy me de markt en het stuwmeer zien, gevormd door een oude Russische dam. Hij heeft er een zomer gewerkt tussen de arme vissers om geld te sparen voor z'n studies. Ik leer dat Sy vaak een bezoekje brengt aan de ouders van de kinderen, hij spreekt een aantal woorden Tay, Thai en Muong. We hebben een goed gesprek, ik ontdek dat er Vietnamezen bestaan met een open geest en een tegendraadse visie. Na een etentje met vrienden en een bezoekje aan z'n vrouw en zoontje brengt hij me met de motor terug naar het hotel. Ik voel me voldaan want ik heb een eerste echt contact, we zullen elkaar zeker nog tegenkomen. De avond ruikt verbrand terwijl de mist weer opkomt. Wanneer we toekomen bespeur ik allerlei vlammetjes in de lucht. Op een plein steken jongeren fakkels aan die kleine luchtballonnetjes doen opstijgen. Een magisch moment om het bezoek aan Yen Bai te beëindigen.

Wordt vervolgd...